نامه اساتید و کارشناسان به مجلس شورای اسلامی جهت حفظ و صیانت جنگل ها
امروزه اهمیت جنگل‌ها به عنوان بستر حیات بیش از پیش برای جهانیان آشکار شده و چندین دهه است که مورد توجه جدی مردم کشور ما نیز قرار گرفته است. اینک مشاهدات عینی و اخبار مربوط به تخریب کمی و کیفی جنگل‌های کشور اعم از شمال، زاگرس، ارسباران و ...، موجب نگرانی هم‌وطنان ما شده، همچنین توجه جدی نظام و مسئولان برای حفظ تمامیت و موجودیت جنگل‌ها به یک درخواست عمومی تبدیل شده است.
خبرمازندران: جمعی از اساتید دانشگاه، محققان، مدیران، کارشناسان، تشکل‌های محلی و سازمان‌های مردم نهاد و علاقمندان به طبیعت به ویژه جنگل‌ها در نامه ای خطاب به رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس دغدغه ها و راهکارهای خود را در حفظ و صیانت از جنگها ارائه نمودند. متن نامه بدین شرح می باشد:
با نام و یاد خدا
جناب آقای دکتر سید جواد ساداتی نژاد
رئیس محترم کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی
با سلام و احترام؛
امروزه اهمیت جنگل‌ها به عنوان بستر حیات بیش از پیش برای جهانیان آشکار شده و چندین دهه است که مورد توجه جدی مردم کشور ما نیز قرار گرفته است. اینک مشاهدات عینی و اخبار مربوط به تخریب کمی و کیفی جنگل‌های کشور اعم از شمال، زاگرس، ارسباران و ...، موجب نگرانی هم‌وطنان ما شده، همچنین توجه جدی نظام و مسئولان برای حفظ تمامیت و موجودیت جنگل‌ها به یک درخواست عمومی تبدیل شده است.
بدیهی است هر نگاه و رویکردی که برای پیشرفت و توسعه کشور مدنظر باشد؛ آینده کشور و ازجمله بخش‌های مختلف اقتصادی آن شامل کشاورزی، صنعت، خدمات و گردش‌گری؛ به پایداری سرزمین، به ویژه جنگل‌ها و مراتع و مدیریت صحیح آنها وابسته است چرا که منابع طبیعی، اساس ظرفیت زیستی کشور و زیربنای توسعه آن به شمار رفته، از این روی هرگونه صرف هزینه برای مدیریت، حفاظت و نگهداشت آنها، سرمایه‌گذاری برای توسعه همه جانبه کشور محسوب خواهد شد.
از آنجایی که مدیریت بر سرزمین و به ویژه جنگل‌ها بر بستر قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی، مصوبات هیات دولت، و طرح‌ها و برنامه‌های دستگاه‌های اجرایی محقق می‌گردد، تامین رضایت جامعه نیز منوط به ارتقای قوانین، سیاست‌گذاری درست و تهیه و اجرای صحیح طرح‌های مربوطه است.
متاسفانه کاهش مساحت جنگل‌ها چه از طریق تصرفات غیرقانونی و چه بر اثر اجرای طرح‌های عمومی و عمرانی و اقدامات به ظاهر قانونی مانند واگذاری‌ها؛ و همچنین افت کیفی جنگل‌ها از طریق قاچاق، زغال‌گیری، تعلیف دام، آتش‌سوزی‌ها، آفات و بیماری‌ها و بعضا طرح‌ها و اقدامات اجرایی نامتناسب، جملگی از دهههای گذشته تاکنون، این شائبه را به وجود آورده است که خدای ناکرده ارکان نظام در حفاظت از این سرمایه طبیعی ناتوان بوده یا نسبت به آن بی‌توجه است.
بدون تردید مجلس محترم شورای اسلامی و کمیسیون‌های تخصصی آن، به دلیل فراهم آوردن بستر قانونی و نقش نظارت عالیه، سهم و جایگاه برجسته‌ای در این زمینه برعهده دارند. به روز رسانی قوانین، رفع تضادهای حقوقی و اجرایی موجود، تقویت ساختار و ارتقاء جایگاه دستگاه متولی و تصویب قوانین برنامه‌های پنج‌سالۀ توسعه از جمله انتظارات به حق افکار عمومی است.
بررسی برنامه‌های پنج‌ساله توسعه و از جمله قانون برنامه ششم و عملکرد اجرای آن (بهویژه بند ف ماده 38)، نشانگر وجود کاستی‌هایی در حفاظت بهینه از جنگل‌ها در هر دو مرحله تقنینی و اجرایی است. متاسفانه قاچاق چوب همچنان ادامه داشته؛ چرای دام در جنگل گستردهتر شده و ورود شرکت‌های نوپا به بخش حفاظت نیز چندان کارساز نبوده است. اگرچه دستگاه متولی عدم تامین اعتبار کافی و به موقع را سبب سست شدن حفاظت اعلام نموده است اما واقعیت این است که با آغاز سال پنجم برنامه ششم توسعه هنوز هیچ طرح جایگزینی برای مدیریت پایدار جنگل‌ها تهیه و اجرا نشده است.
به طور کلی مرور وضعیت مدیریتی منابع طبیعی در چند دهه گذشته بیان‌گر این است که مواردی چون:
- تصمیمات مغایر با قوانین برنامه‌های توسعه توسط نمایندگان محترم مجلس هنگام بررسی بودجه‌های سالیانه؛
- عدم انجام وظایف قانونی مرتبط توسط سایر دستگاه‌های دولتی؛
- نبود نظارت مستمر و موثر بر فعالیت‌های اجرایی؛
- ضعف در تامین و جذب اعتبار پیشبینی شده؛
- و مخصوصا جایگاه ضعیف و کاهش اقتدار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در ساختار دولتی و عدم توان پیگیری وظایف قانونی و تعامل موثر با سایر دستگاه‌ها در زمینه جنگل‌ها؛
از مهم‌ترین دلایل و عواملی هستند که مانع تحقق مدیریت مطلوب و هم چنین به نتیجه نرساندن اجرای صحیح و کامل قوانین و مقررات مصوب شدهاند.
پرسش این است که در این شرایط که عوامل ناپایداری جنگل همچنان فعال و جاری بوده و مدیریت شایسته میدانی نیز در امر حفاظت و مدیریت پایدار جنگل‌ها، اعمال نمی‌شود، چگونه می‌توان بر بقای این منابع دل بست و نهال امید را در دل‌های نگران نسل‌های کنونی و آینده زنده نگاه داشت؟
امضا کنندگان این نامه، شخصیت‌های حقیقی و حقوقی (اعم از استادان، محققان، مدیران، کارشناسان، تشکل‌های محلی و سازمان‌های مردم نهاد و به طور کلی علاقمندان به طبیعت به ویژه جنگل‌ها)، ضمن پیگیری اخبار و گزارشات رسانه‌ها، مصاحبه‌های مسئولان، تحلیل صاحب نظران و بازدیدهای میدانی و همچنین پس از انجام مباحثات چندین ماهه علمی و فنی با یک‌دیگر، موکدا از نمایندگان محترم به ویژه رئیس و اعضای کمیسیون تخصصی کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی درخواست می‌نمایند با اقدامات مقتضی، موجبات تحقق موارد ذیل را فراهم نمایند:
- تقویت و ارتقاء جایگاه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور برای اعمال سیاست‌گذاری مستقل از وزارت جهاد کشاورزی (با ایجاد سازمانی مستقل از دیگر وزارتخانه‌ها و ترجیحا تاسیس وزارت منابع طبیعی، جهت تحقق سیاستهای کلی نظام در زمینه منابع طبیعی و محیطزیست)؛
- حمایت آن کمیسیون از برنامه و بودجه پیشنهادی بخش منابع طبیعی؛
- الزام سازمان برنامه و بودجه به تخصیص به موقع و کامل اعتبارات مصوب؛
- جلوگیری از تصویب برنامه‌های مغایر با قوانین موضوعه و برنامه‌های پنج‌ساله توسعه و متناقض با اصول حفاظت و مدیریت علمی منابع طبیعی در بررسی بودجه‌های سالیانه؛
- الزام دستگاه‌های دولتی و نهادهای مسئول (مانند وزارت‌خانه‌های نفت، نیرو، صمت) به انجام وظایف قانونی خود در ارتباط با منابع طبیعی به ویژه جنگل‌ها؛
- بهنگامسازی و متناسبسازی قوانین جهت حمایت کیفری و ضرورت جدیت بیشتر دستگاه قضایی در برخورد با متخلفان، قاچاق‌چیان و متصرفان منابع طبیعی و ملی؛
- بسترسازی قانونی جهت تشکیل دادگاه ویژه منابع طبیعی و محیط زیست؛
- تقویت زمینه قانونی جلب مشارکت جوامع محلی و تشکل‌ها در برنامهریزی، تهیه، اجرا و پایش طرح‌های مدیریت پایدار منابع طبیعی؛
- فراهم آوردن زمینه قانونی جهت استفاده از سرمایه انسانی و بهکارگیری نیروهای جوان کارشناسی در مدیریت منابع جنگلی؛
- نظارت موثر مجلس شورای اسلامی بر اجرای دقیق و به موقع قوانین و مقررات مربوطه؛
- تقویت و نظارت بسترهای قانونی برای حل تعارضات و مشکلات اجتماعی – اقتصادی جوامع محلی با منابع طبیعی از قبیل ساماندهی جمعیت، جنگلنشینی و دام.
نمایندگان منتخب این جمع آمادگی دارند در جلسه حضوری با جناب‌عالی و اعضای محترم کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با تشریح دقیق‌تر وضع موجود پیشنهادات مشخص خود را با تبیین بیشتری ارائه نمایند. ضمنا جناب آقای دکتر وحید اعتماد، استاد دانشگاه تهران و نایب رئیس انجمن جنگلبانی ایران جهت برقراری ارتباط و پیگیری درخواست به حضور معرفی می‌گردند.
رونوشت:
- جناب آقای مهندس محمود واعظی رئیس محترم دفتر رییس جمهور
- جناب آقای دکتر کاظم خاوازی وزیر محترم جهاد کشاورزی
- جناب آقای دکتر مسعود منصور رئیس محترم سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور
- جناب حجت الاسلام حسن درویشیان رئیس محترم سازمان بازرسی کل کشور
- جناب آقای دکتر مهرداد بذرپاش رئیس محترم دیوان محاسبات کشور
- جناب آقای دکتر علیرضا زاکانی رئیس محترم مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
امضاکنندگان:
1- مهندس رضا ابوالفتحی مقدم؛ مدیر امور مهندسی جنگل و مشاور پیشین شرکت نکاچوب
2- دکتر رضا اخوان؛ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع
3- دکتر وحید اعتماد؛ عضو هیات علمی دانشگاه تهران
4- مهندس حمیدرضا افرند؛ دانشجوی دکتری حقوق و سیاست جنگل
5- دکتر طیبه امینی؛ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع
6- مهندس بهزاد انگورج؛ معاون پیشین امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور
7- دکتر حسین بارانی؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
8- دکتر احمد بیرانوند؛ نایب رئیس هیات مدیره موسسه شمیم جنگل ایران
9- مهندس شاهرخ جباری ارفعی؛ عضو پیشین شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری
10- دکتر سید عطاءاله حسینی؛ عضو هیات علمی دانشگاه تهران
11- دکتر الیاس رمضانی کاکرودی؛ عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه
12- دکتر حبیب زارع؛ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع
13- دکتر ارسطو سعید؛ عضو پیشین هیات علمی دانشگاه تهران
14- دکتر کیومرث سفیدی؛ عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی
15- دکتر احمد سلگی؛ دکترای علوم جنگل و پژوهش‌گر
16- دکتر تقی شامخی؛ عضو پیشین هیات علمی دانشگاه تهران
17- دکترشعبان شتایی؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
18- مهندس محمد شفیق نیا؛ مسئول پیشین تهیه طرح‌های جنگلداری استان گیلان
19- دکتر مظفر شیروانی؛ کارشناس بین المللی جنگل و محیط زیست
20- مهندس داریوش عبادی؛ دبیر تشكل های محیط زیستی استان مازندران
21- مهندس مصطفی عبداله پور؛ مدیرکل پیشین دفتر جنگلداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور
22- دکتر علیرضا علی عرب؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
23- دکتر محمد عواطفی همت؛ عضو هیات علمی دانشگاه تهران
24- دکتر فرداد فرهادی؛ ارزیاب و برنامه ریز منابع جنگل
25- دکتر میرمظفر فلاح چای؛ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان
26- دکتر مهدی کلاهی؛ عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد
27- دکتر مجید لطفعلیان؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
28- خانم احترام السادات مازادی؛ عضو تشكل های محیط زیستی استان مازندران
29- دکتر باریس مجنونیان؛ عضو پیشین هیات علمی دانشگاه تهران
30- آقای ناصر محمدی؛ نماینده جوامع محلی جنگل نشین لفور سوادکوه
31- مهندس عباس محمدی؛ مدیر سازمان مردم‌نهاد دیده‌بان کوهستان
32- دکتر بیت اله محمودی؛ عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد
33- دکتر فردین مرادزاده؛ کارشناس ارشد سازمان جنگل‌ها، مراتع و ابخیزداری کشور
34- دکتر محمد هادی معیری؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
35- مهندس رامین منصورسمائی؛ کارشناس ارشد سازمان جنگل‌ها، مراتع و ابخیزداری کشور
36- دکتر بهرام ناصری؛ رئیس مرکز تولید بذر جنگلی خزر سازمان جنگل‌ها، مراتع و ابخیزداری کشور
37- دکتر مصطفی نوری؛ حقوقدان و پژوهش‌گر حقوق محیط زیست و منابع طبیعی
38- دکتر مهرداد نیکوی؛ عضو هیات علمی دانشگاه گیلان
39- انجمن اتازیس (سمن ملی توان افزایان زندگی سبز)
40- بنیاد حامیان منابع طبیعی زاگرس
41- موسسه مردم نهاد شمیم جنگل ایران
