مقاومت در برابر دانستن!

خبرمازندران، حسین برزگر ولیک چالی:

كار خبرنگاري و داشتن شناسه کاری در تمام دنيا منوط به آزادي و بی طرفی اين حرفه است؛ ضمن آن كه خبرنگار همواره با در دست داشتن مستندات(مدرك، صوت، تصوير، فيلم و...) می كوشد تا مردم را آگاه كند و راهي نو برای درك حقيقت از متن واقعيت موجود باز كند؛ شفافيت، منطق، داشتن علم، تعهد و تخصص و از همه مهم تر مدارك مستدل از لوازم و ابزار اوليه خبرنگاری است؛ وگرنه دوربين و ميكروفون را هركس مي تواند بخرد! بفروشد!به این اعتبار قلم فروشی و دوربین فروشی ،گریزناپذیر است.

روزی دیگر آمد در سال جدید. روز 17مرداد.روزی به نام یک عزیز آزاده و با حریت و با حرمت.روزی که خبرنگار نامیده می شود.همه ساله این روز را اصحاب سیاست و اهالی اجتماع به دارندگان قلم و نویسندگان صفحات مطبوعات تبریک می گویند.کاری ساده،معمولی و کم هزینه.بیست و شش سال است که دارم می نویسم.عهدکردم که این چندسال اخیردیگر ننویسم اما نتوانستم چونکه من را با نوشتن می شناسند.امسال کرونا نگذاشت دورهمی خبرنگاران را ببینیم.اما برون دادها را مشاهده می کنیم.کمی نگرانم.از آینده مبهم و عدم قطعیت.با این حال کاردیگری جز نوشتن و خواندن نداریم.هرکالا و خدماتی نشانه استاندارد دارد.نوشتن در مطبوعات و داشتن مطبوعه و روزنامه مطلوب واجد شاخص های استاندارد گونه است.فهم،جسارت،تحول و اخلاق مداری از زمره این شاخص هاست.

در دنیای امروز و عصر ارتباطات بیش از2میلیارد در فیس بوک حضور دارند.3میلیارد و دویست هزار نفر کاربر اینترنت هستند.هرثانیه 48توئیت زده می شود.6تا10هزار عکس جاگذاری می شود.60میلیون عکس سلفی گرفته می شود.تاسال2016بیش از 112میلیارد ایمیل درجهان جابجا شد.روزانه یک میلیون و 158هزار عکس در جهان گرفته می شود.هرثانیه 10هزارعکس در اینستاگرام جابجا می شود.اینها گوشه هایی از تحول رسانه ای در دنیای کنونی است.همه جا تحت کنترل رسانه ها و حاملان و عاملان اطلاعات یعنی خبرنگاران است.

رسانه های آزاد و مستقل و احزاب قوی در کنار دانشگاه های برتر جزو ویژگی های جوامع توسعه یافته است.دراین عرصه کسانی می توانند بهتر و کارآمدتر و اثرگذارتر کار کنند که به حداقل یک زبان خارجی و دانش فناوری اطلاعات و مطالعه همه جانبه علوم مختلفه مسلط و آشنا باشند.در این  بین وجوه تمایز سواد شهروندان هم تغییر کرده است.

حالا دیگر سواد فقط خواندن و نوشتن نیست .دوازده نوع سواد داریم .از سواد عاطفی،سواد روانی و سواد رسانه ای و......اکنون عصر شبکه های ارتباطی است.رسانه ها قدرت پیدا کرده اند و رسانه قدرت ملی شده است.رسانه در اختیار نخبگان است.از رسانه ها نمی توان فرار کرد.شبکه های اجتماعی به عنوان کانال های اطلاع رسانی و رسانه های غیر رسمی ،چالش برانگیز شده اند.

جغرافیای رسانه ای دچارتغییرات اقلیمی شده است.اما در مقابل،هستند صاحبان قدرتی که توهم دارند که بیشتر از دیگران می اندیشند و حتی بی اعتنایی و بی تفاوتی اجتماعی دارند.این روز نمادی از دانستن حق مردم است.حقی که توسط اهالی قلم و اصحاب رسانه می بایستی در بستر سرعت،دقت و صحت ادا و ایفاشود.دانش رسانه ها و آموخته های خبرنگاران باید درخدمت تغییر باشد.

عیب کار مقاومت در مقابل دانستن و بلندگوی صاحبان منصب و وابستگی به مراکز قدرت(دولتی و عمومی و بخش های دیگر) است.استقلال نداشتن از مهم ترین مشکلات رسانه های ایران درگستره سراسری،منطقه ای و محلی است.رسانه های الکترونیک و شبکه های اجتماعی برای پخش و نشر خبر و اطلاعات شکل گرفته اند و اما رسانه های مکتوب برای نقد است.جای نقد و نظر را در رسانه های مکتوب مازندران کم می بینم.این نقد پویایی می آورد.تفکر نو می آورد.البته لازمه نقدکردن،داشتن استقلال و آدم های خلاق ، فکور و جسور است.

در مطبوعات مازندران،مشکل مهارت داریم.خیلی جاها،شکل و نشانه، محتوا را نجات می دهد!80درصد دیدنی هستیم و 20دصد خواندنی!در طول این تجربه 26سال نوشتن به کرات دیده ام که تولیدات و آورده های رسانه ها کمتر از مصارف و وابستگی های آنهاست.روزنامه نگار حرفه ای کم داریم.می توانیم روزنامه ای تولید کنیم که هم قابل خواندن باشد و هم قابل خریدن اما گویا فقط می خواهیم تو ویترین باشیم!!
روزنامه ها در مختصات دنیای جدید به مرور با خبر خداحافظی کرده اند.مازندرانی بایستی روزنامه ای را بخرد و بخواند که متعلق به مازندران باشد.توانایی ها،قابلیت ها،ظرفیت ها،محدودیت ها،نارسایی ها و تنگناهای مازندران را بایستی روزنامه ها درقالب های جدید مطرح کنند.نسل جدید و نسل جوان با روزنامه ها فاصله گرفتند و این عیب کار است.شاید نداشتن تعامل با این نسل باشد.کپی پیست و سرقت ادبی بلای جان رسانه ها شده است.اندکی شرم و حیا!
مفصل نویسی هم سم مهلک رسانه ها است.افکارعمومی حال و حوصله طولانی شدن نوشته ها را ندارد.وقت هم ندارند.مردم بیشتر عکس خوان و تیتر خوان شدند.رسانه های مکتوب می توانند سواد بصری و سواد رسانه ای و قدرت تحلیل خواننده ها را بالا ببرند.لازمه کار تحلیل نگری است نه خبرمحوری!رسانه ها به اعتبار داشتن عناصر حرفه ای و معتبر و ورزیده می توانند با ایجاد فضای رسانه ای،قدرت ملی را بیشتر کنند و همچنین با نقد جدی و پرسشگری عالمانه و با ذات افشاگرانه جلوی اخبار دروغ و جعلی را بگیرند و جامعه را از سرگردانی و آشفتگی و ابهام و عدم قطعیت خارج کنند.این روز نمادی از یک مسیر توسعه ای و مدار آگاهی بخشی با رویکرد توانمند سازی شهروندان و افکار عمومی است.