سمنان فرصت "عمان" را از دست ندهد... کاسپین شدنی نیست

 تخصیص و تصویب ردیف بودجه مطالعه انتقال آب کاسپین، مصوبه مجلس شورای اسلامی به مفهوم عام آن نبود بلکه تصمیم شخص رییس جمهور بود که با تحکم ورزی ایشان و همکاری دستوری، غیر حرفه ای و غیر مسولانه روسای سازمان های برنامه و بودجه کشور(محمد باقر نوبخت)، و حفاظت محیط زیست(عیسا کلانتری)، و البته همراهی و سازماندهی علی لاریجانی رییس مجلس و در نهایت توسط دو تن از نواب رییس مجلس یعنی علی مطهری و مسعود پزشکیان به سرانجام رسید.

همین که موافقان اجرای طرح برای اخذ ردیف 5 میلیاردی مطالعه مجدد این طرح مجبور شدند تا لشکری از دولت و مجلس و وزارت خانه ها و سازمان های مختلف را ساماندهی کنند، بیانگر آن است که ندای پاسداران کاسپین و کنشگران حوزه زیست بوم میهن شنیده شد و این یعنی پیروزی مطلق کاسپین. اگر ده بار دیگر هم این طرح مورد مطالعه قرار گیرد در اصل ماجرا تاثیری نخواهد داشت. تکرار مکررات موجب کاهش یا حذف پیامدهای زیان بار زیست محیطی یا افزایش توجیه اقتصادی و مالی این طرح نمی شود. بنابراین معتقدم مطالعه مجدد این طرح تنها موجب اتلاف وقت و هدر رفت منابع مالی کشور می گردد.

 سمنان فرصت عمان را از دست ندهد انتقال آب کاسپین شدنی نیست

این روزها طرح شیرین سازی و انتقال آب دریای عمان به پنج استان کشور در حال رای زنی و نهایی شدن است. بر اساس این طرح قرار است تا سالانه 750 میلیون متر مکعب آب دریای عمان پس از شیرین سازی به استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، کرمان و یزد منتقل شود.

هرچند با انتقال آب بین حوضه ای مخالفیم و اعتقاد داریم که دولت به جای سیاست "مدیریت عرضه" باید  سیاست"مدیریت مصرف" را در پیش بگیرد ولی گویی عزم جزمی در ساختار مدیریت آب کشور وجود دارد تا به تاکید خود را ناتوان معرفی کند. مصداق بارز این ادعا هم همین طرح های انتقال آب و تداوم سد سازی در کشور است.

اینها مصادیق بارز ناتوانی و دانش گریزی مدیران آبی کشور است. بارها گفته و نوشته شده که سمنان کم آب نیست و مدیریت و صرفه جویی 10 درصدی منابع در دسترس این استان سالانه تا 150 میلیون متر مکعب آب مازاد در اختیار این استان می گذارد. با این وصف اگر مدیران همچنان تاکید بر اجرای طرح های انتقال آب بین حوضه ای دارند عاقلانه است تا از فرصت مطالعه انتقال آب دریای عمان استفاده کنند و تا دیر نشده برای سمنان هم حقابه ای تخصیص دهند چرا که آب عمان تا یزد خواهد رسید و هزینه انتقال آب از یزد تا سمنان بسیار کمتر و آسیب های زیست محیطی آن نیز نسبت به انتقال آب کاسپین  بسیار ناچیز است.

دریای عمان به آبهای آزاد متصل است و اثر پذیری آن نسبت به کاسپین در برابر نمک زدایی بسیار بطئی و کند است. در مسیر یزد به سمنان هم نه کوهستان وجود دارد و نه جنگل. این ویژگی ها موجب می شود هزینه های مالی و زیست محیطی و اجتماعی انتقال آب عمان از یزد به سمنان بسیار کمتر باشد. مدیران سمنان فرصت سوزی نکنند و وقت و انرژی بیهوده صرف نکنند چرا که با توجه به حساسیت های ایجاد شده طرح انتقال آب کاسپین و ساخت سدهای فینسک و کسیلیان روی سرشاخه های تجن و تالار با هدف انتقال آب به خارج از حوضه آبریز به سرانجام نخواهد رسید.

البته باز هم تاکید می کنم که تصور رفع مشکل کم آبی با انتقال آب بین حوضه ای پیش از اجرا محکوم به شکست است چرا که بر اساس تجربیات بین المللی سیاست افزایش عرضه آب هرگز موجب کاهش یا حتا مدیریت مصرف آب نمی گردد بلکه بر عکس افزایش عرضه همیشه موجب افزایش تقاضا و افزایش مصرف در مقصد خواهد شد. بنا براین اینگونه طرح ها حتا در مرحله نگارش روی کاغذ هم شکست خورده اند. راه چاره تنها پذیرش مفهموم کم آبی و تلاش برای سازگار شدن با این حقیقت است.