«بهشت اردیبهشت ایران» را جهنم نکنیم!

دشت ۳۵ هکتاری فرش‌شده از سبزه، گل‌های زرد و درختان جنگلی کوتاه‌قامت در ارتفاع ۱۶۷۰ متری از سطح دریا، میان کوه‌های سر به فلک کشیده البرز با چشمه‌سارها و نهرها و غزلخوانی هزارها، اگر بهشت نباشد دست‌کم مصداق زمینی آن است. یک بوم نقاشی چندرنگ که خداوند بر تارک البرز کشیده است.

 

شاید نخستین پرسش این باشد که چرا این منطقه به «بهشت اردیبهشت ایران» شهرت یافته است؟ پاسخ بسیار کوتاه است؛ زیبایی خیره‌کننده. تنها دیدن عکس‌های «بهشت اردیبهشت ایران» در فضای مجازی کافی‌است تا هر علاقه‌مند به طبیعت، جذب مغناطیس زیبایی دشت دریاسر شده و برای دیدن این منظره فوق‌العاده عزم سفر به تنکابن در غرب استان مازندران کند. بهترین ماه برای دیدن این بهشت زمینی همانطور که شهرتش می‌گوید، اردیبهشت‌ماه است.

 

برای سفر به دشت دریاسر در تنکابن، نخست باید مسیر جاده «دوهزار» را در پیش بگیرید. پس از گذشت حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه رانندگی در محور «دوهزار» بسته به ترافیک مسیر، به دوراهی «امامزاده قاسم» می‌رسید. سمت چپ جاده، مسیری دیده می‌شود که به طرف دره پیش می‌رود. هتل آپارتمان «سیالان» بر سر این دوراهی و در سمت چپ جاده بهترین نشانه برای پیدا کردن مسیرتان است. انتهای همین جاده آسفالته به روستای «عِسِل‌محله» ختم می‌شود.

از «عِسِل‌محله» تا دشت دریاسر، مسیری کوهنوردی با شیب ملایم و در برخی نقاط تند، قرار گرفته است. به فاصله تقریبی یک ساعت پیمایش یا کمی بیشتر در این مسیر، به مکانی می‌رسید که همه دشت دریاسر پیش‌رویتان قرار گرفته و حال، شما نظاره‌گر «بهشت اردیبهشت ایران» هستید. با یک سراشیبی ملایم وارد دشت می‌شوید و نخستین میزبان شما در دشت، رودخانه‌ای پرآب خواهد بود. ناگفته نماند که زیبایی مسیر در تمامی محورها به‌ویژه مسیر کوهستانی و کوهنوردی، خستگی را از شما ربوده و طولانی بودن آن هرگز به چشم نمی‌آید.

اجازه دهید به پرسش نخست این گزارش برگردیم؛ چرا این منطقه به «بهشت اردیبهشت ایران» شهرت یافته است؟ دلیل اصلی و متقن همان زیبایی خیره‌کننده منطقه است اما متمم این دلیل، همایش‌های مختلف کوهنوردی است که از در اردیبهشت‌ماه در دشت دریاسر برگزار می‌شود.

هر ساله در ایام پایانی هفته در طول اردیبهشت‌ماه، دشت دریاسر میزبان خیل عظیم کوهنوردان، گردشگران، مسافران و شهروندان است، به‌طوری‌که تردد در مسیر دسترسی به روستای «عِسِل‌محله» به سختی ممکن بوده و حتی مسیر کوهنوردی نیز مملو از جمعیت می‌شود.

نکته جالب در پیوند به پرسش اصلی این است که همایش دریاسر خودخواسته و مردمی، بدون برنامه قبلی و مدون و نیز بدون هماهنگی و نظارت هیچ نهاد یا دستگاهی شکل می‌گیرد و همین موضوع این همایش همگانی کوهنوردی را متمایز کرده است؛ شاید تنها مراسم «سیزده بدر» در آخرین روز تعطیلات نوروز که یک رسم ایرانی و باستانی است را بتوان هم‌ردیف آن دانست. در واقع مردم تنها بازیگران و کارگردانان صحنه هستند و این مزیت همایش کوهنوردی دریاسر است.

هرچند دیدن مناظر پر از جمعیت در مناطق بکر طبیعی که منجر به لگدکوب شدن مراتع و زیستگاه‌ها و لاجرم وجود پسماند و زباله است، از دیدگاه کارشناسان محیط زیست خوشایند نباشد اما چندسالی است که به کمک سازمان‌های مردم نهاد و تنی چند از علاقه‌مندان به محیط زیست، محیط و مسیر دشت دریاسر کمتر آسیب دیده و زباله کمتری به طبیعت وارد شده است.

 

گفتنی است که همایش دریاسر حداقل حدود ۲۵ سال قدمت دارد و بخصوص در سال‌های اخیر نه تنها گردشگران و مسافران از اقصا نقاط کشور به این بهشت زمینی آمده‌اند بلکه پای گردشگران خارجی نیز به منطقه باز شده است.

همچنان که پیشتر ذکر شد ایام پایان هر هفته پرتردد است؛ جمعه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ نیز یکی از روزهای شلوغ دریاسر بود. یکی از لیدرهای گروه کوهنوردی در تنکابن، تخمین زده که جمعیتی بالغ بر ۲۵۰۰ نفر در دشت دریاسر تنکابن حضور داشتند.

بهزاد مرغوب، در گفت‌وگو با ایسنا از ترافیک مسیر سخن گفت و اظهار کرد: پارک اجباری و نامناسب خودروها در انتهای مسیر به ویژه روستاهای «نَرس» و «عِسِل محله»، باریک بودن جاده، مسیر خاکی و بدون شانه، نبود اقامتگاه، مهمانسرا یا مسافرخانه برای گردشگران بخشی از مشکلات سخت‌افزاری موجود است.

مرغوب چالش زباله را یکی از آسیب‌های دشت دریاسر قلمداد کرد و افزود: اگر هر گردشگر و مسافر یا شهروندی مسئول جمع‌آوری زباله خود باشد، طبیعت بکر دریاسر تا سالیان طولانی حفظ خواهد شد.

 

در میانه مسیر یک گردشگر ۵۶ ساله اهل کرمان که برای نخستین بار به دریاسر می‌رود در گفت‌وگو با ایسنا از زیبایی مسیر و هوای پر از اکسیژن جنگلی می‌گوید و معتقد است: دریغ است که مناظر خوش آب‌وهوا و بکر شمال در مازندران و گیلان تبدیل به مناطق مسکونی شوند.

در قسمتی از مسیر که شیب تندی دارد، زنی ۵۰ ساله نشسته و همسرش منتظر است که او نفسی چاق و دوباره پیمایش را آغاز کند. این زن و شوهر که اهل تهرانند می‌گویند: برای چندمین بار است که به دریاسر می‌رویم و دیدن دشت دریاسر نخستین پیشنهاد ما به اطرافیان برای دیدن زیبایی طبیعت و نعمت و قدرت خداوند است.

یک بانوی جوان که از راه رفتنش پیداست حتما کوهنورد باتجربه و لیدر گروهی است، به تک‌تک مسافران خسته مسیر توصیه می‌کند که پس از اندکی استراحت، آهسته گام بردارند و از نوشیدن آب غفلت نکنند.

به دشت دریاسر که می‌رسم نخستین منظره‌ای که توجهم را جلب کرده، کم‌آبی دشت است. تا ۲ سال گذشته، یکی از ویژگی‌های متمایز دریاسر، پر آب بودن و وجود چشمه‌سارهای متعدد در جای جای دشت بود اما امسال بخش قابل توجهی از رودخانه میانی خشک شده و چالش کم‌آبی دشت از دور خودنمایی می‌کند. بخشی از دریاسر نیز به دلیل همین کم‌آبی بدون سبزه و گل مانده و این تصویر بسیار ناراحت کننده است.

هرچند چشمه پر آب مجاور دشت و روخانه همچنان جاری هستند اما مقایسه چندین سال اخیر نشان می‌دهد که دریاسر نیز از تاثیرات و پیامدهای زیانبار تغییرات اقلیمی در امان نبوده و امسال بیشتر از سال گذشته خشکی در دریاسر ظاهر شده است.

فارغ از اینکه منطقه دریاسر تا چه اندازه می‌تواند بر اقتصاد به‌ویژه در بخش گردشگری تنکابن تاثیرگذار باشد اما باید اذعان کرد، تنش‌های آبی چند سال اخیر مازندران حالا در غرب استان که زمانی بسیار پر باران بود ظاهر شده و شاید اگر این روند ادامه داشته باشد «بهشت اردیبهشت ایران» تا جهنم‌شدن فاصله زیادی نداشته باشد.