عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مطرح کرد

محمود رائینی در گفت وگو با ایسنا مازندارن، در مورد بارندگی های شدید و به موازات آن ایجاد سیلاب های ویرانگر در بخش های شمالی کشور اظهار کرد: این پدیده از دو جهت یکی تغییر اقلیم و دیگری نبود مدیریت کلان در حوزه های منابع آبی قابل بررسی است. 

وی با اشاره به اینکه از مدت ها پیش جهان وارد دوره تغییر اقلیم شده است،خاطرنشان کرد: تا زمانی که جلو روند گرمایش جهانی گرفته نشود جهان در مسیر تغییر اقلیم است و به سوی اقلیمی بسیار گرم تر با پدیده‌های ناگواری همچون خشکسالی، طوفان و سیل پیش می رود. 

استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری افزود:با تغییر اقلیم و گرمایش جهانی ریزش های جوی در بالادست بیشتر به صورت باران است و همین بارندگی ها سبب افزایش روان آب ها می شود.

رائینی با بیان اینکه اگر مدیریت منابع آبی در سطح کلان در این دوره از تغییرات اقلیمی صورت نگیرد قطعا آسیب های جدی به کشور وارد می شود،تصریح کرد:یکی از عواملی که در سیل های اخیر خسارات زیادی به مناطق شمالی کشور وارد کرد دست درازی به بستر رودخانه ها بوده است.

وی با بیان اینکه به دلیل دوره طولانی خشکسالی و کم آبی در کشور مدیران شهری مجوز ساخت پل های کم ارتفاع و نه چندان پهن، بزرگ‌راه ها، ایجاد فضای سبز، پارک و حتی خانه در حریم رودخانه ها را داده اند،افزود: این عوامل سبب شد در زمان بارش های شدید و سرازیر شدن سیلاب ها رودخانه مسیر خود را با از بین بردن این ساختارها بازکند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در پاسخ به این سوال که چرا غرب مازندران با توجه به بارش بیشتر باران به نسبت شرق استان کمتر مورد خسارت واقع شده است، اظهار کرد: چندین عامل در این پیشامد می تواند نقش موثری داشته باشد که یکی از آنها  پوشش گیاهی انبوه غرب است که همچون سد عمل کرده و از شدت سیلاب های ویرانگر می کاهند.

رائینی یادآور شد: در حالی که در شرق به دلیل تغییر کاربری زمین ها و تبدیل جنگل و بوته زارها به بُستان، شالیزار یا کشتزار و فرسایش خاک احتمال رخداد سیل ها بیشتر شده است. 

وی در ادامه با اشاره به اینکه در غرب مازندران به دلیل  کوهستانی بودن ریزش های آسمانی بیشتر به صورت برف است،گفت: از این رو سدها و آبندان‌ها هنوز گنجایش انباشت سیلاب های این چنینی را می توانند داشته باشند، در حالی که در شرق استان ماندگاری برف به دلیل گرم تر بودن منطقه کمتر بوده و آب حاصل از ذوب آن در پشت سدها ذخیره می شود. 

این استاد دانشگاه تصریح کرد: با افزایش حجم آب در پشت این سدها به دلیل ذوب شدن برف در زمان بارش های شدید توان این ذخیرگاه های آبی کم شده و سبب رهاسازی اندوخته پشت آن می شود که وقتی با روان آب ها همراه شود پدیده ای همچون سیل های ویرانگر اخیر اتفاق می افتد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مدیریت پیش از بحران را عاملی مهم برای جلوگیری از اتفاقاتی همچون سیل ویرانگر اخیر در شمال کشور دانست و تصریح کرد: آگاهی رسانی و هشداردهی در زمینه عوامل هواشناسی در زمان بهره برداری از سدها بسیار مهم است. 

وی با بیان اینکه امروزه پیش بینی های هواشناسی جهانی  دارای دقت بسیار بالایی است،خاطرنشان کرد:باید برای جلوگیری از وقوع مخاطراتی همچون سیل های اخیر به پیش بینی های فراگیر هواشناسی در شبکه ها و پایگاه های هواشناسی جهانی دسترسی داشته باشیم و مدیران چنین حوزه هایی نباید تنها وابسته به داده های محلی باشند. 

رائینی با یادآوری سخنان وزیر نیرو که کشور باید برای دوره ترسالی آماده شود،افزود: تغییر اقلیم برای منطقه خشک و نیمه خشکی چون ایران مانند شمشیر دولبه است که بیشتر در آن شاهد خشکسالی خواهیم بود.

وی با بیان اینکه برای عبور از بحران تغییر اقلیم باید مطالعات فراگیر و گسترده در این حوزه و پیامدهای آن بر منابع آبی کشور صورت گیرد،خاطرنشان کرد: در پایان دوره ریاست جمهوری دوره دهم چندین طرح کلان از سوی شورای عالی علوم و تحقیقات و فن آوری وزارت علوم از جمله «طرح تغییر اقلیم و مدیریت خشکسالی» به تصویب رسید که فاز صفر و بخشی از فاز یک آن اجرایی شد، اما این طرح به دلیل نبود بودجه راکد مانده است. 

این استاد دانشگاه یادآورشد:در نتیجه برای راست آزمایی صحت گفته های مدیران کشوری در خصوص ترسالی و یا خشکسالی نمی توان منبعی موثق یافت چون تحقیقات و پایش های مدون و دقیقی در این مورد وجود ندارد.

رائینی گفت: چنین پدیده هایی حدی بوده و رخنمودی از تغییرات اقلیمی است و باید در این زمینه مطالعات دقیقی صورت گیرد تا بار ویرانگری آن کاسته شود.

منبع: ایسنا