گورستان زباله آمل حریف می‌طلبد!
سایت زباله عمارت آمل که دیروز دچار حریق شد، یکی از چند ابرچالش استان مازندران است که همچنان بدون راه حل باقی مانده و حالا به تهدیدی خطرناک بدل شده است. مسئولان از یک سو به دنبال جایگزینی زمین برای آن هستند و از سوی دیگر خبر از خرید و استقرار زباله‌سوز می‌دهند؛ اما چرا دولتمردان حریف گورستان زباله آمل نمی‌شوند؟
عمارت زباله، در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر آمل، منطقه‌ای ۹ هکتاری در محدوده ساخت سد هراز است که از چهار دهه پیش تاکنون محل انباشت انواع زباله‌هاست و حالا به کوهی بلند و متعفن تبدیل شده است که در محور هراز خودنمایی می‌کند.
عمارت که در ابتدا به عنوان سایت دپوی زباله فعالیتش را آغاز کرد و مقرر بود تنها تا ۲۵ سال، محل انباشت زباله ها باشد حالا با گذشت ۴۰ سال، همچنان میزبان زباله‌های آمل بوده و دیگر هیچ کس زورش به جابه‌جایی عمارت نمیرسد.
این دپوی زباله همچنین راه اجرای ۲ پروژه بزرگ ملی (طرح چهار خطه کردن جاده هراز و ساخت سد خاکی هراز) را نیز سد کرده و به تنهایی به یکی از چند مشکل برتر مازندران بدل شده است.
بیش از یک دهه است که با توجه به آغاز فعالیت پروژه سد هراز در نزدیکی سایت زباله شهرستان آمل، توقف انتقال زباله‌ها به «عمارت» در دستور کار قرار گرفته است. دلیل این تصمیم نگرانی از نفوذ شیرابه‌ها به رودخانه و متعاقبا دریاچه سد عنوان شده زیرا این امکان وجود دارد که تا با اتمام ساخت سد و آبگیری آن، کل آب سد غیرقابل استفاده شود.
کارشناسان و مدیران متعددی در این باره اظهار نظر کرده و حتی گاهی با ورود مسئولان قضایی، برای چند روز فعالیت سایت زباله متوقف شده است اما با تعیین همه این شروط و ضرب‌الاجل‌ها و دادن مهلت و خط و نشان کشیدن و اتمام حجت کردن‌ها، همچنان سایت زباله «عمارت» آمل تهدیدی جدی محسوب می‌شود.
همچنین سایت زباله آمل تا اینجا توانسته پای بسیاری از مسئولان شهرستانی، استانی، منطقه‌ای و ملی را به مشکل خود واکند و از این حیث نیز در بین طرح‌های نیمه‌تمام استان مازندران به چند پروژه نخست تبدیل شده است.
یکی از مهمترین دید و بازدیدها و طرح مسائل سایت زباله عمارت، ضرب‌الاجل ۱۵ روزه رئیس‌جمهور سابق برای تعیین تکلیف وضعیت سایت بود. شهید رئیسی ۴ آبان ۱۴۰۲ در جلسه «پیگیری ویژه رفع مشکلات تولید» در نهاد ریاست جمهوری، تعیین تکلیف سایت زباله عمارت آمل و افزایش سرعت ساخت سد هراز را مورد تاکید قرار داد و با تعیین فرصت دوهفته‌ای برای انتخاب زمین جدید به وزارت نیرو نیز دستور داد که کار پاکسازی و ایزوله‌سازی سایت عمارت را آغاز کند.
طی سال‌های گذشته همواره مسئولان وعده داده بودند که بحران زباله در آمل پایان می‌گیرد؛ ۴ مرداد ۱۴۰۱ رسانه‌ها از زبان حسینی، فرماندار وقت آمل، نوشته بودند: «موافقت‌نامه طرح ملی فناوری تولید سوخت از پسماند شهری آمل با روش کراکینگ کاتالیستی در معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری در تهران تأیید شده است و شرکت مجری قرار است در ظرف یکسال مقدمات لازم برای اجرای پروژه ۵۰۰ تن در روز را فراهم کند. همچنین وی چند ماه قبل در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ از استقرار یک شرکت دانش بنیان برای زباله سوز خبر داده بود».
صحبت در مورد استقرار شرکت دانش بنیان را سید محمود حسینی پور استاندار مازندران آبان ماه ۱۴۰۲ مجددا مطرح کرد. وی در بحبوحه اتمام مهلت دوهفته‌ای رئیس جمهور شهید، با اشاره به اینکه قرار نیست دپوی زباله انجام شود، گفت: بودجه لازم برای زباله‌سوز با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز گرفته شده و اگر موقتاً زباله‌ها جایی منتقل شود آن نقطه جدید تأسیسات زباله سوز با فناوری دانش بنیان تأسیس خواهد شد.
قصه سایت زباله عمارت آمل غلیظ‌تر از این چند اظهارنظر مسئولان است. خیلی پیشترها و در سال ۹۰ نیز وزارت نیرو وعده داده بود طی ۲ سال عمارت را تعطیل و مشکل را حل خواهد کرد. بعدها علی نبیان معاون امور عمرانی استاندار مازندران در سال ۹۶ گفت که خوشبختانه برای برطرف شدن مشکل زباله آمل عزم استانی وجود دارد و واگذاری زمین جدید برای ساخت کارخانه زباله سوز بزودی اجرایی می‌شود.
علاوه بر اینها، شهرداران پیشین آمل از جمله احمد امیرسلیمانی و سید حمید هاشمی طرح‌های ساماندهی متعددی را مطرح کرده بودند. «علی داوودی» شهردار کنونی آمل نیز حتی بارها موضوع ساماندهی سایت زباله را مطرح کرد و از وجود زمین‌های جایگزین نیز خبر داد و گفت: «چنانچه تصمیم واحدی اتخاذ شده و جانمایی جدید مورد تایید دستگاه‌های اجرایی استان قرار گیرد، می‌توان در عرض ۲ ماه نیروها را تجهیز کرده و منطقه را از انباشت زباله و پسماند پاکسازی کرد.»
اما در آخرین اتفاق که دیروز ۲۶ تیرماه ۱۴۰ رخ داد محل دفن زباله عمارت شهرداری آمل آتش گرفت تا عمارت همه جور چالشی را به خود دیده باشد. مهدی قاسمی رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری آمل که در سایت زباله حضور دارد، به ایسنا گفت: گرمای بیش از حد هوا در روز سه‌شنبه (۲۶ تیر ماه) باعث وقوع آتش‌سوزی در محل دفن زباله شده است.
وی افزود: محل دفن زباله عمارت شهرداری آمل در چند دهه اخیر با زباله‌های پلاستیکی، شیشه و دیگر اشیای دورریختنی انباشت شده است و گازهای متصاعدشده از آن باعث تشدید و شعله‌ور شدن آتش می‌شود.
به گزارش ایسنا، روزانه در مازندران بیش از ۳ هزار تن زباله تولید می‌شود اما مطابق برآوردها در آمل هر فرد به طور متوسط یک کیلو تا یک کیلو و ۲۰۰ گرم زباله تولید می‌کند و در نهایت روزانه بیش از ۴۰۰ تن زباله از شهرها و روستاهای اطراف، وارد سایت زباله عمارت آمل می‌شود.
بر اساس آنچه در گزارش آمده به نظر نمیرسد مشکل گورستان زباله آمل که حتی با تعیین ضرب‌الاجل عالی‌ترین و مهمترین مقام اجرایی کشور حل نشده، بزودی و به این سادگی‌ها قابل حل‌وفصل باشد. اینکه چرا این مشکل با این قوت همچنان لاینحل باقی مانده سوالی است که مسئولان ارشد استان باید به آن پاسخ دهند.