تخریب دیوار باغ گیاه‌شناسی نوشهر؛ قانونی یا غیرقانونی؟
براساس توافق‌نامه‌ای که شهرداری نوشهر در ۷ بند موظف به اجرای تعهداتی است که مفاد آن، بین این نهاد، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و باغ گیاه‌شناسی به توافق رسیده بود در یکی از بندها آمده است که این نهاد دولتی تنها پس از تکمیل تمامی تعهدات خود می‌تواند از باغ گیاه‌شناسی نامه تخریب دیوار قدیمی را دریافت کند. حال در گزارش جدید باید دیده شود آیا تخریب دیوار باغ گیاه شناسی قانونی است یا غیر قانونی!
به گزارش خبرمازندران و به نقل از ایسنا ؛ سومین شب نوروز بود که شهرداری نوشهر در اقدامی ناگهانی و بدون اخذ مجوز، شبانه دیوار شمالی باغ گیاه‌شناسی نوشهر را تخریب کرد و در ادامه بیش از هزار مترمربع از عرصه این اثر ثبت ملی استان را نیز تسطیح کرد، این در حالی است که براساس مفاد توافق‌نامه منعقدشده میان موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و شهرداری در سال گذشته، تنها در صورتی شهرداری نوشهر مجاز به این تخریب بود که بندهای این توافق‌نامه از سوی این نهاد به صورت کامل اجرا و فعالیت‌های عمرانی و احداث تاسیسات در این باغ به سرانجام رسیده باشند.
شهرداری نوشهر در روزهای گذشته بیانیه‌ای منتشر کرده که در آن، تخریب دیوار و تسطیح باغ را طبق توافق و قانونی دانسته و رفاه حال شهروندان و بازگشایی گره کور مسیر منتهی به پل «ماشلک» را دلایل اصلی تخریب دیوار عنوان کرده‌است.
تخریب دیوار باغ منافاتی با توافق‌نامه نداشت
در بیانیه شهرداری نوشهر در پاسخ به چرایی تخریب شبانه و تطبیق دلایل آن با مفاد توافق‌نامه فی‌مابین آمده است: تعریض و عقب‌نشینی قسمتی از اراضی شمالی باغ گیاه‌شناسی نوشهر براساس صورت‌جلسه توافق ۲۵ مهرماه ۱۴۰۱ انجام شد. در راستای این توافق، شهرداری بر مبنای تعهدات خود پس از احداث دیوار، ساختمان نگهبانی، مرمت اساسی ساختمان‌های باغ اکولوژی، مکاتبات لازم برای اخذ مجوز از کمیسیون ماده ۵، مسیر دسترسی انتهای باغ (از کمربندی)، احداث کانال و برخی دیگر اقدامات را انجام داده‌است. سپس با توجه به ضرورت ایجاد رینگ درون‌شهری و با عنایت به رهنمود استاندار مازندران در روز افتتاح پل ماشلک و هماهنگی‌های انجام‌شده با ریاست دادگستری و برای جلوگیری از ایجاد گره ترافیکی و مزاحمت برای شهروندان، شهرداری در ساعت ۱۱ شب سوم فروردین ۱۴۰۳ اقدام به جمع‌آوری دیوار قدیمی و تعریض معبر کرده که هیچ منافاتی با مفاد صورت‌جلسه و توافق‌های یادشده نداشته و ندارد.
شهرداری به ۸۰ درصد تعهدات خود عمل کرده‌است
«عادل خزایی پول» شهردار نوشهر نیز در گفت‌وگو با ایسنا، طی توضیحاتی درباره عملیات شبانه در باغ گیاه‌شناسی نوشهر و تخریب دیوار بیان کرد: در سال ۱۴۰۱ توافقی بین مجموعه باغ گیاه‌شناسی و شهرداری درباره عقب‌نشینی دیوار باغ انجام شد که خروجی آن تعهداتی دو طرفه میان طرفین؛ یعنی شهرداری و مجموعه باغ گیاه‌شناسی براساس صورت‌جلسه بود.
به گفته خزایی پول شهرداری نوشهر تاکنون به ۸۰ درصد تعهدات خود عمل کرده‌است، وی در ادامه می‌گوید: در چند روز اخیر این شبهه ایجاد شد که تنها شهرداری تعهد دارد، در حالی که طبق توافق و صورت‌جلسه هر دو طرف، هم شهرداری و هم باغ گیاه‌شناسی باید به تعهدات خود عمل می‌کردند.
خزایی پول با تاکید بر این که این آمادگی وجود داشت تا شهرداری به صد در صد تعهدات خود عمل کند، مجموعه باغ را عامل پیشگیری از ادامه کار معرفی می‌کند.
شهردار نوشهر با اشاره به این که ظاهرا موانعی بر سر راه است تا تعریض خیابان برای رفاه حال شهروندان انجام نشود، اظهار می‌کند: پل ماشلک در دهه فجر افتتاح شد، اما عرض معبر قبل از پل بسیار کم است و در ایام پیک، ترافیک زیادی ایجاد می‌کند که باعث آسیب دیدن شهروندان می‌شود.
خزایی پول ادامه می‌دهد: در گفت‌وگو با فرماندار، دادستان و دستگاه قضا نوشهر به این نتیجه رسیدیم که باید آن دیوار برداشته شود و همچنان که شهرداری به تعهدات خود پایبند بوده، به ۲۰ درصد مابقی نیز عمل می‌کنیم.
وی از مراجعه واحد عمران شهرداری برای اتمام کار، دیوارکشی و ساخت اتاق نگهبانی به باغ خبر داد و گفت: همکاران ما برای اتمام کار در باغ حضور پیدا کردند که با ممانعت مواجه شدند، مدیریت باغ باید از مواضع خود کوتاه بیاید.
شهردار با بیان این که این دیوار چه ارزشی برای مجموعه داشته، ابراز می‌کند: شهرداری دیوار پشت و پیاده‌رو را نیز اجرا کرد، اما مجموعه باغ اجازه نداد که این کار به سرانجام برسد.
خزایی پول درباره ارزش تاریخی دیوار تخریب‌شده یادآور شد: براساس نظر میراث فرهنگی این دیوار اثر تاریخی نیست و یک دیوار قدیمی بوده که باید با هدف باز شدن معبر برای مردم، برداشته می‌شد.
شهردار نوشهر با ابراز تعجب نسبت به موضع‌گیری در برابر تخریب دیوار و تسطیح باغ گفت: چرا این موضع‌گیری شده که شهرداری باغ اکولوژی را تخریب کرده‌است؟ در حالی که تنها دیوار قدیمی تخریب و در پشت آن، یک دیوار جدید و مهندسی‌ساز ساخته شده‌است. برای رفاه حال مردم و شهروندان هر جا نیاز باشد ورود پیدا می‌کنم چراکه اولویت من مردم شهر نوشهر هستند و با هیچ کسی هم تعارف ندارم.
تعهد نیمه‌کاره؛ جواز تخریب شبانه
براساس توافق‌نامه‌ای که پیش‌تر به آن اشاره شد، شهرداری نوشهر در ۷ بند موظف به اجرای تعهداتی است که مفاد آن، بین این نهاد، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و باغ گیاه‌شناسی به توافق رسیده بود.
در یکی از بندها آمده است که این نهاد دولتی تنها پس از تکمیل تمامی تعهدات خود می‌تواند از باغ گیاه‌شناسی نامه تخریب دیوار قدیمی را دریافت کند. از سوی دیگر موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور نیز تعهد داده تا پس از تکمیل و اجرای کامل بندهای توافق‌نامه، نسبت به صدور مجوز تخریب دیوار قدیمی اقدام کند.
باوجود آن که شهردار نوشهر خبر از پیشرفت ۸۰ درصدی تعهدات این نهاد داده، شواهد اما چیز دیگری را نشان می‌دهند؛ درحقیقت بیش از ۸۰ درصد تعهدات شهرداری انجام نشده و ۲۰ درصد باقیمانده نیز به‌صورت ناقص، رها شده‌است.
به نظر می‌رسد شهرداری تنها به شروع برخی عملیات عمرانی؛ و نه اتمام آنها، اکتفا کرده و با تکیه بر همین اجرای نیمه‌کاره و اندک پیشرفت فیزیکی دست به تخریب و تصرف دیوار و زمین باغ زده‌است.
در ادامه با بررسی بندهای توافق‌نامه به برخی تناقضات در اجرای تعهدات شهرداری نوشهر می‌پردازیم.
بند ۱
در بند نخست این توافق‌نامه که به دیوار شمالی باغ مربوط است، شهرداری ابتدا باید در ضلع شمالی باغ دیوار جایگزینی به طول حدود ۲۵۰ متر، براساس نقشه و طرح ارائه‌شده از طرف باغ گیاه‌شناسی، حداکثر تا قبل از تخریب دیوار قدیمی باغ می‌ساخت، اما مشاهدات نشان می‌دهد که نزدیک به ۶۰ درصد این دیوار تکمیل شده و شهرداری به تعهد کامل خود در اجرای این بند پیش از تخریب دیوار، عمل نکرده‌است.
بند ۲
در حالی که احداث ساختمان نگهبانی ورودی باغ گیاه‌شناسی براساس نقشه و طرح ارائه‌شده از طرف باغ گیاه‌شناسی تا پیش از تخریب دیوار قدیمی از وظایف شهرداری در بند دوم اعلام شده اما تنها ۴۰ درصد ساخت آن هم بدون نصب در، پنجره، سرامیک کف و مانند آن انجام شده‌است.
بند ۳
در این بند شهرداری متعهد است تا ۳۰ روز پس از امضای توافق‌نامه، نسبت به صدور پروانه‌های ساخت و مجوزهای لازم برای مجموعه‌های تجاری، گلخانه‌های نمایشی و مانند آنها اقدام کند. با گذشت بیش از یک سال از امضای توافق‌نامه، این نهاد به هیچ یک از تعهدات خود در این بند مهم و اساسی عمل نکرده‌است.
بند ۴
طبق این بند، شهرداری موظف شده تا پیش از تخریب دیوار قدیمی ضلع شمالی، نسبت به ساخت مرکز خدمات بازدیدکنندگان، گلخانه نمایشی، اجرا و ترمیم ۳ هزار و ۵۰۰ متر آسفالت و ۷ هزار مترمربع سنگ‌فرش اقدام کند.
از این تعهدات اجرای آسفالت در نقطه صفر باقی ماند و نزدیک به ۱۰ درصد اجرای سنگ‌فرش در اطراف برکه انجام شد اما به اتمام نرسید.
بند ۵
صدور مجوزهای لازم برای ۱ هزار مترمربع ساختمان اداری، علمی و پژوهشی مطابق طرح و نقشه ارائه‌شده از طرف باغ مفاد بند پنجم این توافق‌نامه است که هیچ یک از آنها به اجرا درنیامد.
بند ۶
این بند به بخشودگی کامل تمامی بدهی‌ها، عوارض نوسازی و مانند آن تا پایان سال ۱۴۰۳ اشاره دارد اما در عمل به‌صورت نیم‌بند اجرا و بدهی‌ها و عوارض، تا سال ۹۲ بخشیده شد.
بند ۷
در این بند موسسه متعهد شد پس از اجرای بندهای فوق، طی صورت‌جلسه‌ای نسبت به تحویل و تحول ۱ هزار و ۵۵۰ مترمربع زمین در ضلع شمالی باغ براساس مصوبات طرح تعریض و ساخت پل ماشلک، اقدام و اجازه تخریب دیوار و ساختمان قدیمی نگهبانی را برای تعریض خیابان صادر کند.
با قیاس میان مفاد توافق‌نامه و عملیات عمرانی انجام‌شده از سوی شهرداری، می‌توان دریافت تنها ۳ بند این توافق به‌صورت نیمه‌کاره اجرا شده، درحقیقت براساس مستندات مکتوب و مشاهدات میدانی هیچ از یک تعهدات شهرداری نوشهر به مرحله تکمیل و بهره‌برداری نرسیده‌است.
از سوی دیگر اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران به‌عنوان متولی حراست از آثار ثبت ملی که تا چند هفته گذشته از مخالفان این مساله به شمار می‌آمد و از ریاست باغ گیاه‌شناسی نیز به دلیل اجرای این طرح شکایت کرده بود، به توصیه استاندار مازندران مجوز ضمنی همکاری شهرداری با باغ گیاه‌شناسی را صادر کرده، این در حالی است که مسئولان باغ گیاه‌شناسی تاکنون هیچ نامه کتبی‌ای مبنی بر همکاری این دو نهاد از اداره‌کل میراث دریافت نکرده‌اند.
یک بار دیگر این پرسش مطرح می‌شود که شهرداری نوشهر چگونه در حالی که مجوز لازم از نهادهای بالاتر صادر نشده بود دست به تخریب و تصرف زده‌است؟ خبرگزاری ایسنا آماده دریافت پاسخ شهرداری نوشهر درباره تناقضات میان عملکرد آن نهاد و تعهدات مکتوب در توافق‌نامه یادشده است.