خبرنگار برای نظام سیاسی موهبت است نه تهدید؛محمد محتاطی کارشناس رسانه و ارتباطات

محمد محتاطی کارشناس رسانه و ارتباطات 
خبرنگار برای نظام سیاسی موهبت است نه تهدید / لزوم اطلاع رسانی و حل مشکلات خبرنگاران در اولویت دولت نیست
17 مرداد در تقویم رسمی کشورمان که مصوبه شورای فرهنگ عمومی کشور می باشد بنام روز خبرنگار نامگذاری شده است ، روزی که با شهادت خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران شهید محمود صارمی در سال  1377 و در واقعه کشتار دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف افغانستان به یک روز خاص در تقویم کشورمان نامگذاری و ماندگار شد. 
برابر اعلام سازمان های جهانی شغل خبرنگاری در کنار شغل های همچون خلبانی ، آتش نشان ، افسر پلیس ، سرباز ارتش ، یکی از 10 شغل های سخت و پر استرس نامگذاری شده است و حرفه خبرنگاری در کنار تمام زیبایی‌های خاص خودش پر استرس و در عین حال پرتنش و سخت است. 
قطعا عرصه ی خبرنگاری و فعالیت در حوزه اطلاع رسانی صرفاً بسته به ذوق و علاقه هر فرد دارد و بی شک هنرمندی هر خبرنگار در انعکاس متمایز رویدادهای مختلف جامعه می تواند وی را به یک هنرمند و مهندس افکار تبدیل کند.  
متاسفانه در جامعه ما کسی درک درستی نسبت به نقش و رسالت و ماموریت خبرنگاران ندارند و هر فردی در حد شناخت خود از این شغل پردردسر، پراسترس و پرتنش و نیز شغلی که گاهی با وجود سختی‌های کشنده‌اش شور و شیرینی را نیز به همراه دارد، سخن می‌گوید. 
بی شک تا زمانی که افراد در این جایگاه قرار نگیرند و با سختی‌های آن دست و پنجه نرم نکنند ، قطعا به این باور نمی رسند که به حرفه خبرنگاری نباید به چشم یک شغل نگاه کرد ، درآمد اندک مالی و فضای کاملاً تخصصی باعث شده است اکثراً خبرنگاری را به عنوان شغل و حرفه دوم انتخاب نمایند. 
گاهی در جامعه ما از سختی کار خبرنگاران سخن به میان می‌آید ولی شاید کسی به کوچکترین ابعاد این حرفه در جامعه توجه نکرده باشند بطور مثال از سال 2016 تا سال 2020 در سرتاسر جهان 249 نفرخبرنگار به قتل رسیدند که حدود دو سوم تلفات و قتل خبرنگاران در این سال در مناطق درگیر جنگ و بحران بود.
بنابر این آمار، خبرنگاری اصلا شغل ساده‌ای نیست. خبرنگاری شغلی است به ظاهر لذت‌بخش و شیرین، اما در باطن انبوهی از رنج‌ها و مشکلات طاقت‌فرسا را به همراه دارد که سختی کار خبرنگاری را دو چندان می‌کند.
خبرنگار گاهی مجبور است حتی خانواده‌اش را هم فراموش کند. در بسیاری از کشورهای دنیا، خبرنگاری شغلی سخت و زیان‌آور شمرده می‌شود. در کشور ما نیز سال 1386 خبرنگاری در رده شغل‌های سخت و زیان‌آور قرار گرفت. بنابر به ماده ۱۱ آیین نامه اجرایی تبصره (۲) الحاقی ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، موضوع تصویب نامه هیات وزیران در سال ۸۶، شغل خبرنگاری صراحتاً به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور عنوان شده و مصادیق آن طی مصوبات هیات وزیران در سال ۸۳ تصریح شده است.
اما چرا خبرنگاری باید در تمام دنیا جزو مشاغل سخت و زیان‌آور به حساب بیاید؟ خبرنگاری شغلی 24 ساعته است که استرس، سختی، تخصص، مهارت، درگیری فکری برای نگاشتن یک خبر یا گزارش و ... اجزای جدانشدنی آن هستند.
شاید ساعت‌ها ذهن یک خبرنگار درگیر یک تیتر و یا موضوعی باشد که می‌خواهد در مورد آن بنویسد یا ساعت‌ها استرس و اضطراب فکری برای برنامه‌ای دارد که قرار است در آینده نزدیک آن را پوشش دهد.
اهمیت یک خبر یا گزارش زمانی است که او می‌خواهد هم زبان گویای مشکلات مردم، کمبودها، نارسایی‌ها و بیان حقایق باشد و هم با هوش و بازی با کلمات و واژه‌ها مطلبی را خلق کند که باعث تزریق امید در جامعه و تقویت فعالیت و تلاش افرادی باشد.
خبرنگار در مسیر حرفه‌اش زمان نمی‌شناسند و بسیاری از سختی‌ها را به جان می‌خرند و در سرمای زمستان، بارش باران، زمان بحران‌های مختلف مانند سیل و زلزله یا جنگ و درگیری به میانه میدان می‌رود تا با ارائه اخباری درست و دسته‌ اول در راستای آگاه‌سازی جامعه گام بردارد.
خبرنگار باید همیشه مشکلات روز جامعه را پیگیری کند و آن ها را بازگو کند. فشار کاری که این قشر از جامعه تحمل می کنند بسیار بالاست. راضی نگه داشتن سردبیر، مخاطبین و کار کردن با قوانین و مقررات آن کشوری که خبرنگار در آن کار می کند بسیار سخت است. یک خبرنگار همیشه در حال فعالیت و جنب و جوش برای یافتن یک سوژه یا یک خبر است. پیگیری پرونده های تخلف یک سازمان، گزارش یک قتل،مصاحبه با یک خلافکار یکی از صدها موردی است که می تواند استرس را به خبرنگار وارد کند. خبرنگار حتی زمانی که در حال نوشتن یک مطلب یا یک خبر است باید تمام حواس خود را برای آن مطلب صرف کند تا مبادا دچار اشتباه شود و وارد یک دعوای حقوقی شود.

باید با ترویج و آموزش سواد رسانه ای در بین عامه مردم این موضوع را در بطن جامعه القاء کرد که خبرنگار با توجه به رسالت و مسئولیت اجتماعی اش نسبت به مردم ، موهبتی برای جامعه و به ویژه نظام های سیاسی محسوب می شود که می تواند در ارتقای و افزایش سطح سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی اثر بخش ظاهر شود و این فرصت را باید مدیران قدر بدانند و با سوء مدیریت جای آن را با تهدید جابجا نکنند.
متاسفانه در دولت سیزدهم شاهد ضعف چشم گیر در حوزه اطلاع رسانی و بی توجهی به مشکلات خبرنگاران هستیم و این ضعف نشات گرفته از شورای اطلاع رسانی ضعیف دولت و همچنین بی تفاوتی شورای اطلاع رسانی در استانها و روابط عمومی های خنثی و گزینشی رفتار کردن برخی مدیران نسبت به رسانه ها و همچنین عدم وجود درک درست نسبت به کارکردهای مثبت رسانه و اثرات جبران ناپذیر بی توجه ای به حوزه اطلاع رسانی از سوی مدیران دولت اشاره کرد.